Mede

"een bedwelmende drank, door gisting bereid uit honing"

Honingbij

Wijn maken is mijn hobby. Ik heb al veel verschillende soorten wijn gemaakt: sinaasappel, rozebottel, rijst, vlierbloesem, mango, appel, walnotenblad, thee, kersen, abrikozen, ananas, gember, etc. Een heel speciale wijn is mede. Op deze pagina heb ik wat informatie verzameld over het zelf maken van deze kostelijke drank.

Ingredienten voor het maken van mede

De voornaamste ingredienten zijn:

  • Honing (vloeibaar goud)
  • Water
  • Gist

Een paar vaak gebruikte ingredienten:

  • Gistvoedsel
  • Citroenzuur of citroensap
  • Looizuur (Tannine) of wat sterke thee

Benodigdheden voor het maken van wijn

Allereerst een aantal benodigdheden die onmisbaar zijn voor het maken van mede:

  • Een grote pan van roestvrij staal of aluminium voor het koken.
  • Een grote plastic emmer (liefst wit plastic) met deksel voor de eerste, open, gisting.
  • Een grote glazen fles met een waterslot voor de tweede, gesloten, gisting.
  • Een grote trechter
  • Een doorzichtige plastic slang van ongeveer 1,5 meter lengte
  • Een kurkapparaat
  • Wijnflessen (0,7 liter)
  • Kurken

Niet onmisbaar, maar zeker aan te raden als wijnmaken een hobby wordt en je ook andere soorten wijn wilt gaan maken:

  • Een maatbeker (inhoud 1 liter) voor het afmeten van water
  • Een kleine weegschaal (keukenweegschaal of brievenweger)
  • Een schuimspaan
  • Een vergiet
  • Een nylon zeef
  • Een doek
  • Een hydrometer
  • Een maatcylinder (minstens dezelfde lengte als de hydrometer)
  • Indikatorpapier om de zuurgraad te meten (bereik pH tussen 2,5 en 4,5)
  • Etiketten
  • Sier-capsules

De bereiding (10 liter mede)

Tijdens de gisting wordt de suiker uit de honing omgezet in alcohol en koolzuurgas. De verhouding tussen honing en water is erg belangrijk. Met minder honing maak je een droge mede met een wat lager alcoholpercentage. Gebruik je wat meer honing dan wordt de mede sterker, maar vaak ook zoeter omdat misschien niet alle suiker wordt omgezet. Dit is iets om mee te experimenteren. Bedenk wel dat het vrij gemakkelijk is om een droge wijn wat zoeter te maken, maar het is moeilijk om een te zoete wijn achteraf te corrigeren.

Er zijn verschillende soorten honing te koop. Ik geef voor mede de vookeur aan heldere bloemenhoning of zomerhoning. Voor het maken van 10 liter mede zouden we 2,5 kilo honing kunnen gebruiken. Als alle suiker wordt omgezet zal dit een droge wijn met een alcohol percentage van 10% opleveren. Met 3 kilo zou het circa 12% alcohol opleveren, en met 2 kilo honing wordt het een lichte droge mede met ongeveer 8% alcohol.

Meng de honing met water en breng het aan de kook terwijl je regelmatig roert om aanbranden te voorkomen. Gebruik zoveel water dat het totale volume nog net onder de 10 liter blijft. Laat het even koken en schep het schuim eraf. Giet de kokende vloeistof dan door een doek in het plastic vat. Voeg 2 theelepels gistvoeding en 2 theelepels citroenzuur toe, en eventueel een halve kop sterke thee. Laat de most afkoelen en voeg dan gist toe. Het is handig om zogenaamde "superwijngist" te gebruiken. Die kan direct in droge vorm door de most worden geroerd (met andere gisten is het vaak nodig om van te voren een giststarter te maken).

De eerste dagen zal er nu een vrij heftige gisting plaatsvinden, vaak met schuimontwikkeling. Zorg ervoor dat gedurende deze open gisting de wijn niet besmet raakt met schimmels of bacterien, dus dek het vat goed af met een doek en/of deksel. Vergeet niet om iedere dag even te roeren.

Als de gisting wat rustiger wordt kan de most worden overgegoten in een fles met een inhoud van 10 liter. Vul de fles aan met water dat eerst gekookt en weer afgekoeld is, maar laat een klein beetje ruimte over vanwege mogelijke schuimvorming. De fles wordt dan afgesloten met een waterslot.

De tweede, gesloten, gisting is nu vooral zichtbaar door de bellen in het waterslot. Na enige weken zal de gist zijn uitgewerkt en begint de vloeistof vanzelf helder te worden. Als je een hydrometer hebt is de gisting hiermee goed te volgen. Als de gist is uitgewerkt en alle suiker is opgebruikt zal de dichtheid van de vloeistof zijn afgenomen tot iets minder dan 1000 (de dichtheid van water is 1000, maar vanwege de alcohol heeft een droge wijn een iets lagere dichtheid).

Onder in de fles ligt nu een laag gistdrab. Hevel de wijn voorzichtig over in een ander vat zonder deze drab te verstoren. Gooi de drab weg. Misschien moet dit enige weken later nogmaals herhaald worden. Als de wijn volledig helder is kan er gebotteld worden. Zorg dat de flessen goed schoon en steriel zijn. Ik steriliseer ze altijd door ze 10 minuten in de oven te leggen bij 120 graden Celcius. Gebruik altijd nieuwe kurken.

Een zelfontworpen etiket erop maakt het helemaal af. En dan liefst nog een paar maanden geduld om de mede te laten rijpen. Ondertussen kun je alvast weer aan een volgende portie beginnen. Experimenteer ook eens door vruchtensappen in de most te mengen. Of probeer eens een apart smaakje aan de mede te geven met bijvoorbeeld hop, thijm, kruidnagelen of vlierbloesem. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar mijn recept voor Tej.

Als je nog tips hebt voor het maken van mede of als je een ander aardig recept hebt, stuur me dan een berichtje. Succes ermee.

Probeer ook eens Tej (Ethiopische honingwijn)

Honing en Bijen

Als je mede wilt maken heb je honing nodig. Om honing te maken heb je bijen nodig. Zonder de honingbij (Apis mellifera) zou er geen mede zijn. Ter ere van dit insect zijn er in de hele wereld talloze spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegdes in gebruik.

  • Zo zoet als honing.
  • Voor de bij is alles honing, voor de slang alles gif.
  • De bij en de slang zuigen vaak honing uit één en dezelfde bloem.
  • Waar de bij honing uit zuigt, zuigt de spin vergif uit.
  • Waar de bij honing uit zuigt, zuigt een pad venijn.
  • Bijen zuigen honing uit de bloemen en zoemen hun dank bij het heengaan. De bonte vlinder is er zeker van dat de bloemen hem dank verschuldigd zijn. (Rabindranath Tagore)
  • Leven als een bieken (de biekens) in de honing.
  • De vrouw zuigt steeds nieuwe levenskracht uit de liefde, zoals de bijen de honing uit de bloesems.
  • Eén honingbij is beter dan duizend wespen.
  • Woorden zijn als bijen. Ze hebben honing maar ook een angel.
  • Wie de honing wil uithalen, moet het steken der bijen verdragen.
  • De bijen zoemen rond hun woning
    en werken aan een nijver plan,
    zij zorgen voor de zoete honing,
    wij maken er een potje van.
    (Toon Hermans)
  • Men vangt meer vliegen met honing dan met azijn.
  • Men vangt meer vliegen met een druppel honing dan met een vat azijn.
  • Honing: Vloeibaar goud.
  • Mede mogelijk gemaakt door bijen (je kunt deze zin op twee manieren lezen, met nadruk op het eerste of het laatste woord).

Wist je dat?

  • Het Engelse woord "Honeymoon" heeft te maken met een oude traditie dat in de eerste maand (moon) van het huwelijk de bruid mede kreeg om de vruchtbaarheid te bevorderen!
  • Net als het Engelse Honeymoon kennen ze in Frankrijk "Lune de miel". De woorden "moon" en "lune" verwijzen, net zo als het woord "maand", naar oude culturen die een maankalender gebruiken ipv een zonnekalender.

Wie kent meer spreekwoorden of interessante feiten over honing en bijtjes? Graag een email.

Scroll naar boven